Mofimu

Mofimu ni ege  tabi fonran ti o kere julo ti  o ni itumo ati ise ti o n se ninu ede girama

Ti a ba for mofimu si we we ko le  ni itumo.

Orisi mofiimu

1. Mofiimu ipile/adaduro

2. Mofiimu afarahe

ORO AYALO

Oro ayalo ni oro ti a mu lati inu ede miiran wo inu ede kan lona ti bi a ti nko ati bi a ti npe yoo fi se regi pelu ede ti a ti fe loo.

 Lara awon ede ti Yoruba ti ya oro lo ni ede Geesi, Hausa, Larubawa, Faranse ati bee bee lo

ORISI ORO AYALO

AWON OBA TI WON TI JE NI ILE IFE

 ODUDUWA

 OSANGANGAN OBAMAKIN

 OGUN

 OBALUFONO GBOGBODIRIN

 OBALUFON ALAYEMORE

 ORANMIYAN

 AYETISE

 LAJAMISAN

 LAJODOOGUN

AWON OLOWU TI OWU( past and present Owu Kings)

Oba Pawu 1855-1867

Oba Adefowote 1867-1872

Oba Aderinmoye 1873-1890

Oba Adepegba 1893-1905

Oba Owokokade 1906-1918

Oba Dosunmu 1918-1924

Oba Adesina 1924-1936

AWON OBA ILU OYO

Ajaka 

Sango 

Ajaja 

Aganju

Kori

Oluaso

Onigbogi-.

Ofiran     -oun ni o ko ilu Shaki

SAGAMU

                                                    

Sagamu je ilu nla ni ipinle Ogun. O si je Olu ilu fun ibile Sagamu. Ilu yi wa ni itosi odo ibu. Ilu yi ni opolopo okuta ti won fin se simenti (limestone), eyi ti won nlo ni opolopo ile ise. Ilu Sagamu ni ibi ti won nko obi(kolanut) to poju lo ni orile ede Naijiria. Ilu yi wa laarin ilu eko ati ilu Ibadan. Ni be ni ile ekose isegun

ABEOKUTA

                                                      

Abeokuta ni ilu ti o tobi julo ni ipinle Ogun. Ilu yi fidikale si apa ila oorun odo Ogun. Lara awon oun ti a le ri ra loja won ni epo pupa, igi gedu, roba, isu, iresi, agbado, owu, ori ati bee be lo. Idi ti won fi n pe e ni Abeokuta ni wi pe abe ori oke Olumo ni ilu naa wa.

Oju ona reluwe wa, ti o lo lati Eko si Abeokuta, o si je kilomita merindinlogorin(77). Won se oju ona reluwe yi ni 1899. Awon ona miiran ti o tun wo Abeokuta ni Ibadan, Ilaro, Sagamu, Iseyin ati Ketou.

    Sodeke ni o te ilu Abeokuta do ni 1825. Gege bi ibi aabo lowo awon olowo eru lati Dahomey ati Ibadan. Awon ara Egba ni won koko tedo si Abeokuta.